«Σε κρίσιμη κατάσταση τα ποτάμια της χώρας»

Από την «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ»

Αξιός, Πηνειός Έβρος, Ασωπός εμφανίζουν σημαντική ρύπανση ενώ την ίδια στιγμή η στελέχωση του σώματος επιθεωρητών Περιβάλλοντος είναι ανεπαρκής, όπως προέκυψε από τη συνεδρίαση της υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων.



«Μεγάλο μέρος των ποταμών της χώρας είναι σε κρίσιμη κατάσταση ως προς την ποιότητα των νερών τους», όπως ανέφερε ο πρόεδρος της Ειδικής Μόνιμης Επιτροπής Περιβάλλοντος της Βουλής των Ελλή-νων κ. Κ. Καρτάλης στη συνεδρίαση της υποεπιτροπής Υδατικών Πόρων, στην οποία εξετάστηκε το θέμα.


«Tο νεοσύστατο υπουργείο Περιβάλλοντος πρέπει να σκύψει σοβαρά πάνω στο θέμα», τόνισε ο κ. Καρτά-λης.


Την Υποεπιτροπή ενημέρωσαν επιστήμονες από το Ινστιτούτο Εσωτερικών Υδάτων του Ελληνικού Κέ-ντρου Θαλασσίων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ) και ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος Π. Μέρκος.


Ειδικότερα και σύμφωνα με το ΕΛΚΕΘΕ:


- Λόγω της περιορισμένης βιομηχάνισης της Ελλάδος, η κατάσταση των ποταμών στη χώρα είναι καλύτε-ρη από το μέσο όρο σε επίπεδο Ε.Ε.


- Παρ' όλα αυτά το 58% του μήκους των ποταμών βρίσκεται σε μέτρια ή και σε κακή κατάσταση σε ορι-σμένα τμήματα, σύμφωνα με μετρήσεις που πραγματοποίησε στο διάστημα μεταξύ 2007 και 2009 το Ιν-στιτούτο.


- Υπάρχουν πολλά ποτάμια - ιδιαίτερα σε ορεινές ζώνες - που βρίσκονται σε εξαιρετική κατάσταση.


- Υπολογίζεται ότι σήμερα ποσοστό 85% των βιολογικών καθαρισμών είτε δεν λειτουργεί καθόλου είτε δεν αποδίδει στο μέγιστο βαθμό.


- Παρατηρείται διαχρονική μείωση της παροχής των ποταμών (π.χ. Ευρώτας -84% στο διάστημα 1974-2006, Άραχθος -30% στο διάστημα 1982-2006, Αλιάκμονας -12.2% στο διάστημα 1963-2006).


- Η διαχρονική μείωση της ποτάμιας απορροής σε συνδυασμό με την κατακράτηση ιζημάτων στα φράγμα-τα προκαλούν μείωση μεγαλύτερη του 80% στα φορτία ιζημάτων με αποτέλεσμα την απώλεια εκτάσεων (π.χ. Δέλτα Νέστου).


- Η μείωση των παροχών των ποταμών έχει περιορίσει κατά 60% το ποσοστό της προβλεπόμενης μέγιστης παραγωγής υδροηλεκτρικών σταθμών στα τελευταία 50 έτη.


- Καταγράφονται σημαντικές διαφορές μεταξύ της ελληνικής και της βουλγαρικής πλευράς αναφορικά με τις εκτιμήσεις της ρύπανσης για τους διασυνοριακούς ποταμούς Νέστο, Αξιό, Στρυμόνα και Έβρο. Για παράδειγμα οι τιμές που καταγράφονται στους μετρητικούς σταθμούς στα σύνορα (επί του ελληνικού εδά-φους) είναι μεγαλύτερες των τιμών που δίδει η βουλγαρική πλευρά για τα ανάντη τμήματα των ποταμών κατά 80 έως 120% για τον Αξιό και τον Έβρο.


- Σημαντικά προβλήματα ρύπανσης εντοπίζονται στους ποταμούς Αξιό, Πηνειό, Έβρο και Ασωπό, ενώ μέτρια ή ελλιπής είναι η κατάσταση στο Σπερχειό, το Νέστο, τον Αλιάκμονα, το Στρυμόνα και τον Αχελώ-ο).


- Καταγράφονται σοβαρές καθυστερήσεις στην εφαρμογή της Κοινοτικής Οδηγίας 2000/60, ενώ η χώρα στερείται ουσιαστικού δικτύου παρακολούθησης της ποιότητας των νερών των ποταμών.


Από την πλευρά του, ο Γενικός Επιθεωρητής Περιβάλλοντος επεσήμανε ότι:


- Απαιτείται στελέχωση της Υπηρεσίας Επιθεωρητών Περιβάλλοντος καθώς το δυναμικό που υπάρχει σή-μερα - 30 επιθεωρητές - δεν επαρκεί (στο Βέλγιο υπάρχουν 400).


- Από τους 30 Επιθεωρητές, οι 15 βρίσκονται καθημερινά στα δικαστήρια και οι υπόλοιποι πρέπει να δια-χειρίζονται τις υποθέσεις όλης της Ελλάδος. Μόνο για τον Ιανουάριο 2010 εισήχθησαν 700 αναφορές - καταγγελίες από όλη την Ελλάδα.


- Απαιτείται επίσης νομοθετική θωράκιση της Υπηρεσίας ώστε να είναι δυνατή η επιβολή - και όχι μόνο η εισήγηση - ποινών αλλά και η δυνατότητα ανάκλησης αδειών για μονάδες που ρυπαίνουν.


- Το νομικό μας πλαίσιο δεν έχει συγκεκριμενοποιήσει και ποσοτικοποιήσει τι σημαίνει ρύπανση των πο-ταμών και συνήθως οι παραβάτες απαλλάσσονται γιατί δεν τεκμαίρεται με αυστηρά προσδιορισμένο τρόπο αν και κατά πόσο ρύπαναν.


- Δεν έχει μετρηθεί ποτέ η φέρουσα ικανότητα των ποταμών σε ρυπαντικά φορτία δηλαδή οι μέγιστες απο-δεκτές τιμές που μπορεί να αποδεχθεί ένα ποτάμι.


- Δεν είναι γνωστός ο αριθμός των γεωτρήσεων που κατ΄ εκτίμηση είναι σε ποσοστό 50% παράνομες. Τα πρόστιμα των Νομαρχιών είναι ύψους 350 ευρώ για μία παράνομη ανόρυξη με αποτέλεσμα να συμφέρει έναν αγρότη να πληρώσει το πρόστιμο αντί να πληρώσει μελετητή και να ακολουθήσει τη νόμιμη διαδικα-σία.


- Δέχονται τεράστιες πιέσεις ο Ασωπός, ο Κηφισός, ο Ευρώτας, ο Άραχθος, ο Πηνειός, ο Γαλλικός, ο Αξι-ός, ο Λουδίας και ο Αλιάκμονας.


- Ο Ασωπός αντιμετωπίστηκε ως οχετός και η Πολιτεία δεν ήταν παρούσα. Σε νερό που διατίθεται στην περιοχή των Μεσσαπίων Ευβοίας διαπιστώθηκαν απαράδεκτα υψηλές συγκεντρώσεις χρωμίου. Κατά πάσα πιθανότητα μεταφέρθηκαν απόβλητα του Ασωπού με βυτία αστικών αποβλήτων.


Σε επόμενη συνεδρίαση η Επιτροπή θα ασχοληθεί με την κατάσταση των λιμνών στην Ελλάδα και θα προ-ετοιμάσει κείμενο προτάσεων - νομοθετικές ρυθμίσεις και μέτρα πολιτικής - για την προστασία των ποτα-μών και λιμνών στην Ελλάδα και το κείμενο θα κατατεθεί στα υπουργεία Περιβάλλοντος και Εσωτερικών