ΤΟ ΜΥΣΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΤΟΥ ΤΡΙΣΕ ΓΙΑ ΕΞΟΔΟ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΡΙΣΗ

ΑΠΟ ΤΟ sofokleous.gr

Πριν από 17 χρόνια, ο Ζαν Κλωντ Τρισέ νίκησε τους κερδοσκόπους που επιδίωξαν να θέσουν το γαλλικό φράγκο εκτός Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΕΜΣΙ), με «χτυπήματα»… πάνω και κάτω από τη ζώνη, ανοίγοντας το δρόμο για τη δημιουργία του ευρώ. Σήμερα, στον τελευταίο χρόνο του Τρισέ στο «τιμόνι» της ΕΚΤ, οι «παίκτες» των αγορών πείθονται όλο και περισσότερο ότι ο δαιμόνιος Γάλλος τραπεζίτης επεξεργάζεται στο παρασκήνιο ένα σχέδιο εξόδου από την κρίση, που απειλεί να εξαφανίσει το ευρώ.



Οι παλαιότεροι παράγοντες των αγορών θυμήθηκαν χθες, παρακολουθώντας στενά τα λόγια και τα έργα του Τρισέ την εποχή που έφθασε στο σημείο να «χτυπήσει» τους κερδοσκόπους που απειλούσαν το ευρώ με ένα «όπλο» που προκάλεσε πραγματικό αιφνιδιασμό: ενώ όλοι περίμεναν τη στιγμή που το φράγκο θα ξεπερνούσε πτωτικά τα όρια επιτρεπόμενης διακύμανσης της ισοτιμίας του με το μάρκο, καθώς δεχόταν κύματα κερδοσκοπικών επιθέσεων, ο Τρισέ έπεισε τη γαλλογερμανική ηγεσία να αλλάξει σε μια νύχτα τους κανόνες του παιχνιδιού, διευρύνοντας τα όρια διακύμανσης ισοτιμιών στον ΕΜΣΙ. Έτσι, τα «πυρομαχικά» των κερδοσκόπων εξαντλήθηκαν, έγιναν εύκολη «λεία» για την Τράπεζα της Γαλλίας, το φράγκο διασώθηκε και η νομισματική ενοποίηση «κλείδωσε».


Χθες, ο Τρισέ θύμισε τον παλιό καλό («κακό» για τους κερδοσκόπους…) εαυτό του, σκηνοθετώντας άψογα μια διπλή παρέμβαση στις αγορές, προσανατολισμένη ακριβώς στην… απορρύθμιση των μηχανών των κερδοσκόπων, που έχουν θέσει στο στόχαστρο τα ομόλογα της περιφέρειας της Ευρωζώνης και το ίδιο το ευρώ στην αγορά συναλλάγματος. Με τις κινήσεις του σε δύο ταμπλό, ο Τρισέ άφησε πολλούς να αναρωτιούνται αν έχει κάποιο σχέδιο ριζικής αλλαγής των κανόνων του παιχνιδιού στην Ευρωζώνη, όπως ακριβώς έγινε και το 1993, με το οποίο θα ξεπερασθεί η σημερινή κρίση.


Την ώρα που ο Γάλλος τραπεζίτης ανακοίνωνε τις αποφάσεις του 22μελούς συμβουλίου της ΕΚΤ, οι οποίες ήταν μεν θετικές, αλλά όχι και στο ύψος των μεγάλων προσδοκιών της αγοράς, οι «υπασπιστές» του στο dealing room της ΕΚΤ συνόδευαν τα λόγια του «στρατηγού» με πανίσχυρες «κανονιές» κατά των κερδοσκόπων στις αγορές ομολόγων της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας. Όπως ανέφεραν dealer τραπεζών, η ΕΚΤ «κατάπινε» ομόλογα σε τεράστιες δόσεις: ενώ ως τώρα συνήθιζε να περνά εντολές αγοράς 25 εκατ. ευρώ κάθε φορά, χθες ανέβασε τα «πονταρίσματα» στα 100 εκατ. ευρώ. Ήταν τέτοια η έκπληξη όσων σορτάριζαν κυρίως τα ομόλογα της Πορτογαλίας, περιμένοντας ότι θα είναι το επόμενο «ντόμινο» της κρίσης μετά την Ιρλανδία, που το spread τους μειώθηκε περισσότερο από 50 μονάδες βάσης σε μια ημέρα.


Σαν καλός παίκτης του πόκερ, ο Τρισέ την ίδια ώρα άφηνε τους πάντες να αναρωτιούνται για τα επόμενα βήματα της ΕΚΤ σε όλα τα μέτωπα της νομισματικής πολιτικής:


n Ανακοινώνοντας ότι μέχρι τις αρχές Απριλίου θα μείνουν σε ισχύ τα έκτακτα μέτρα ενίσχυσης της ρευστότητας των τραπεζών, με τη χορήγηση ρευστότητας χωρίς όρια και με σταθερά επιτόκια σε όλες τις δημοπρασίες της ΕΚΤ, ο Τρισέ άφησε σαφώς να εννοηθεί, ότι η ΕΚΤ δεν έχει σκοπό να αποσύρει τα έκτακτα μέτρα γρήγορα, όπως ήθελαν οι αντίπαλοι του Τρισέ, Γερμανοί τραπεζίτες, Άξελ Βέμπερ και Γιούργκεν Σταρκ. «Θα επιστρέψουμε σε φυσιολογική λειτουργία, όταν επιστρέψουμε σε φυσιολογική λειτουργία», ήταν η αινιγματική απάντηση του Γάλλου τραπεζίτη, όταν του ζητήθηκε κάποιο χρονοδιάγραμμα απόσυρσης των μέτρων. Μέχρι τώρα, οι παράγοντες της αγοράς γνώριζαν από συνεχείς δηλώσεις των δύο Γερμανών τραπεζιτών, ότι η Bundesbank ήθελε μέχρι το τέλος του έτους να αποσυρθούν τα μέτρα στήριξης των τραπεζών και να αφεθούν οι ασθενείς τράπεζες της περιφέρειας στην τύχη τους. Όσοι «έπαιζαν» στις αγορές με τη βεβαιότητα ότι σύντομα οι τράπεζες θα έχαναν την ασπίδα προστασίας της ΕΚΤ, από χθες είδαν να ανατρέπεται αυτός ο σχεδιασμός, αφού οι δηλώσεις του Τρισέ αφήνουν ανοικτό το ενδεχόμενο να περάσουν πολλά ακόμη τρίμηνα με την κεντρική τράπεζα σε ρόλο χορηγού απεριόριστης ρευστότητας.


n Όσοι περίμεναν ότι αργά ή γρήγορα η πίεση των Γερμανών τραπεζιτών να σταματήσουν οι αγορές περιφερειακών ομολόγων από την ΕΚΤ θα εξαντλούσε τα «πυρομαχικά» της τράπεζας κατά των κερδοσκόπων, επίσης διαψεύσθηκαν από τον Τρισέ: «Από την αρχή του προγράμματος ποτέ δεν δήλωσα εκ μέρους του συμβουλίου ποιο θα ήταν το όριο του προγράμματος», δήλωσε εξίσου αινιγματικά ο Τρισέ, αφήνοντας τους παράγοντες της αγοράς να αναρωτιούνται αν και πότε θα σταματήσουν οι αγορές ομολόγων, ή αν θα υπάρξει κάποιο όριο στα ποσά που θα συγκεντρώσει η ΕΚΤ. Το μήνυμα είναι απλό: «μην σορτάρετε τα ομόλογα της περιφέρειας, γιατί η ΕΚΤ έχει τον τρόπο να σας κάψει»! Ανάλογο ήταν το μήνυμα και για όσους κερδοσκοπούν κατά του ευρώ στην αγορά συναλλάγματος, καθώς ξεκάθαρα δηλώθηκε η… δυσανεξία της ΕΚΤ στις μεγάλες διακυμάνσεις, ενώ την ίδια ώρα οι αγορές ομολόγων της περιφέρειας εκτόξευαν το ευρώ από επίπεδα χαμηλότερα του 1,30 δολ. σε επίπεδα πάνω από το 1,32 δολ., «καίγοντας» στην πορεία αρκετές θέσεις short.


Πέρα από τα «χτυπήματα» στους κερδοσκόπους των αγορών, με τη σκόπιμη δημιουργία έντονης αβεβαιότητας για τις επόμενες κινήσεις της ΕΚΤ, οι τελευταίες εξελίξεις στην Φραγκφούρτη προσφέρονται για την εξαγωγή σημαντικών πολιτικών συμπερασμάτων, με ευρύτερη σημασία για την εξέλιξη της κρίσης:


n Ο Τρισέ και η πλειοψηφία των τραπεζιτών που αντιπαρατίθενται συνεχώς με τους εκπροσώπους της Bundesbank στην ΕΚΤ για την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής φαίνεται ότι έχουν πάρει το «πάνω χέρι». Οι πολιτικές «μετοχές» του Γάλλου τραπεζίτη είναι ιδιαίτερα ανεβασμένες, μάλιστα, μετά την πλήρη δικαίωση των δραματικών προειδοποιήσεών του προς την Άνγκελα Μέρκελ, ότι αν άνοιγε τώρα το θέμα των ελεγχόμενων χρεοκοπιών θα οδηγούσε στο χείλος της χρεοκοπίας την Ιρλανδία και την Πορτογαλία. Όταν πια η «φωτιά» της αγοράς ομολόγων έφθασε στην Ισπανία, την Ιταλία, ακόμη και στο Βέλγιο, ο Τρισέ και οι άλλοι αντίπαλοι των «γερακιών» στο συμβούλιο της ΕΚΤ ανέκτησαν την πρωτοβουλία των κινήσεων και την πολιτική υπεροχή και δίνουν πλέον την κατεύθυνση της νομισματικής πολιτικής, έχοντας εξασφαλίσει προς το παρόν τη σιγή των Γερμανών (ενδεικτική είναι η «αφωνία» του συνήθως λαλίστατου Βέμπερ).


n Καλώντας τις κυβερνήσεις της Ευρωζώνης χθες, να «αναλάβουν τις ευθύνες τους», σε σχέση με την ενίσχυση των κεφαλαίων του ταμείου στήριξης των ασθενών οικονομιών, ο Τρισέ άφησε σαφώς να εννοηθεί, ότι θα πιέσει τις κυβερνήσεις –με πρώτη, βέβαια, την γερμανική- να προσθέσουν «πυρομαχικά» στο European Financial Stability Fund για νέες επιχειρήσεις διάσωσης, ακόμη και μεγάλων οικονομιών, όπως η ισπανική. Αυτό φαίνεται ότι είναι και το «αντίβαρο» που ζητά η ΕΚΤ από τους πολιτικούς ηγέτες –και το περιμένει πιθανότατα από τη Σύνοδο Κορυφής του Δεκεμβρίου- για να αντισταθμισθεί η αρνητική επίπτωση της δημιουργίας μόνιμου μηχανισμού ελεγχόμενων χρεοκοπιών από το 2013. Αν το EFSF αποκτήσει «πυρομαχικά» της τάξεως των 2 τρις. ευρώ, αρκετά για να διασωθεί ακόμη και μια μεγάλη οικονομία της Ευρωζώνης, αυτό θα δώσει και στην ΕΚΤ την ευχέρεια για μεγάλης κλίμακας αγορές περιφερειακών ομολόγων, χωρίς τον κίνδυνο να τα «φορτωθεί» μόνιμα στον ισολογισμό της, αφού ανά πάσα στιγμή θα μπορεί να καλέσει σε «βοήθεια» το EFSF. Ίσως αυτό να είναι και το μυστικό σχέδιο του Ζαν Κλωντ Τρισέ για να σταματήσει πριν τη λήξη της θητείας του οριστικά την αμφισβήτηση της σταθερότητας της Ευρωζώνης από τις αγορές…