Ο 'ΤΕΤΑΡΤΟΣ ΔΡΟΜΟΣ' ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ ΚΑΙ Ο ΝΕΟΣ ΛΑΪΚΙΣΜΟΣ

Του Δημήτρη Γιαννακόπουλου



Αν επιχειρούσα να χαρακτηρίσω την πορεία του Γιώργου Παπανδρέου και της κυβέρνησής του από την πρώτη μέρα που ανέλαβε την εξουσία μέχρι σήμερα, θα έλεγα ότι αυτή διακρίνεται σε τρεις περιόδους. Η πρώτη είναι η περίοδος της «διαβουλευτικής δημοκρατίας, α λα ΠΑΣΟΚ». Ήταν η εποχή που κυριάρχησε στην κατεστημένη προπαγάνδα η αντίληψη της Seyla Benhabib. Η κυρία αυτή διατύπωσε και οι σύμβουλοι επικοινωνίας και πολιτικής του Γιώργου αντέγραψαν ότι:


«Η νομιμότητα και η ορθολογικότητα των συλλογικών διαδικασιών λήψης αποφάσεων σε μια πολιτεία διασφαλίζονται αν και μόνον αν οι θεσμοί αυτής της πολιτείας και η μεταξύ τους σχέση ρυθμιστούν με τέτοιο τρόπο ώστε...


η κρίση σχετικά με το τι είναι προς το συμφέρον όλων να διαμορφώνεται μέσα από διαδικασίες συλλογικής διαβούλευσης που διεξάγεται κατά έλλογο και ακριβοδίκαιο τρόπο ανάμεσα σε ελεύθερα και ίσα άτομα.»


Μετά από αυτήν την ιδεαλιστική φάση, ψήγματα της οποίας υφίστανται ακόμη σε κάποιες κορώνες του λόγου που εκφωνεί ο πρωθυπουργός, περάσαμε κάπως απότομα στην «Κλιντονποίηση» του Γιώργου. Είναι η στιγμή που ανακαλύπτει ότι το μεγαλύτερο αγαθό στην πολιτική δεν είναι η λαϊκή κυριαρχία, αλλά η υπεύθυνη διακυβέρνηση. Αυτό ήταν το κρίσιμο βήμα για να περάσουμε στην σημερινή τρίτη μεταμόρφωση μέσα σε δέκα μήνες, του μηχανισμού που κυβερνά, την οποία θα μπορούσε κανείς να αποκαλέσει «Θατσεροποίηση» του Γιώργου. Πρόκειται πλέον για την υιοθέτηση του κοινωνικο-οικονομικού μοντέλου που πρότεινε και σε μεγάλο βαθμό επέβαλε η πρώην σιδηρά κυρία της Μ. Βρετανίας στην χώρα της. Έτσι το κόμμα που κυβερνά σήμερα την Ελλάδα πέρασε αστραπιαία από το «ριζοσπαστικό κέντρο» στον νεοφιλελευθερισμό μέσω του «τρίτου δρόμου», για να καταλήξει πριν από λίγο στον «τέταρτο δρόμο»: «Αντί για έναν “τρίτο δρόμο” χρειαζόμαστε έναν "τέταρτο δρόμο"» δήλωσε, o Γιώργος Παπανδρέου, σε συνέντευξή του στην αμερικανική εφημερίδα Christian Science Monitor, λέγοντας ότι τα στοιχεία που αποτελούν αυτόν τον “τέταρτο δρόμο” είναι η διεθνής διακυβέρνηση και ο ρόλος των διεθνών οργανισμών (όπως ο ΟΗΕ και η G20) που θα θέτει τη διεθνή αλληλεγγύη πάνω από εθνικά συμφέροντα. Αυτός ο δρόμος θα επιτρέπει στις αγορές να αναπτύσσονται, αλλά όχι εις βάρος της δημοκρατίας», είπε!! Και μετά από αυτά κάποιοι αναρωτιούνται ποιος κυβερνά αυτόν τον τόπο;


Μα ο λαϊκισμός, όπως πάντα, αλλά αυτήν την φορά με την μορφή ενός ανθρώπου, που πήρε σβάρνα τους … δρόμους. Ο «τέταρτος δρόμος» είναι ο μονόδρομος του νεοφιλελευθερισμού που ξεδιάντροπα πλέον απαιτεί την διάλυση των κρατών. Δίχως εθνικό συμφέρον δεν υπάρχει εθνική ταυτότητα και εξαφανίζονται τα κράτη. Αν τοποθετήσεις οτιδήποτε πάνω από το εθνικό συμφέρον, όπως κάνει ο Γιώργος, δεν έχει έννοια το πολίτευμα της Ελλάδας. Άρα ο Γ. Παπανδρέου δεν μπορεί να ασκεί τις αρμοδιότητες του πρωθυπουργού που απορρέουν από το Σύνταγμα μέσω του δρόμου που διάλεξε να ακολουθήσει. Δεν ξέρω αν αποφάσισε να παραιτηθεί, αλλά αν δεν το κάνει ο ρόλος του πλέον θα είναι προβληματικός για το πολίτευμα. Εκτός πια κι αν λαϊκίζει διεθνώς! Σ’ αυτήν την περίπτωση θα πρέπει να δεχτούμε ότι κυβερνά ο λαϊκισμός αυτοπροσώπως.


Θα μου πεις ίσως, τι μας λες τώρα, την στιγμή που επιτέλους ομόθυμα καταλήξαμε ότι κυβερνά η τρόικα! Λάθος! Όπως έχουμε επανειλημμένως αποσαφηνίσει, η τρόικα, δηλαδή το ΔΝΤ, ήτοι οι παράγοντες των «λεσχών των αδελφοτήτων» της νεοφιλελεύθερης παγκοσμιοποίησης, απλώς … διακυβερνούν ανοίγοντας τον τέταρτο δρόμο. Κυβερνήτης παραμένει ο ανίκητος λαϊκισμός που πλέον εξευτέλισε απολύτως την σχέση πολίτη – κυβέρνησης (πρωθυπουργού). Την σχέση πολίτη – πολιτικής την είχε διασύρει το ίδιο φαινόμενο ήδη από την δεκαετία του ’80.


Το ανησυχητικό είναι ότι αυτού του είδους ο εξευτελισμός της πολιτικής βάλλει ευθέως εναντίον του δημοκρατικού φαινομένου και αυτός είναι ο λόγος που με οδηγεί στην σύνταξη αυτών των γραμμών. Ο κίνδυνος που διαβλέπω είναι ότι οι συνέπειες του λαϊκισμού της μεταπολίτευσης που καταλήγουν στην πιο χυδαία τους μορφή σήμερα με την κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου, που δήθεν ξεπέρασε τα ιδεολογικά κωλύματα του παρελθόντος και πολιτεύεται στην βάση πραγματικοτήτων - στις οποίες αν και είναι βασικός πρωταγωνιστής, θεωρεί ότι προκατασκευάστηκαν από τον Καραμανλή – θα οδηγήσουν σε ένα κοντρα-λαϊκισμό (Νέο Λαϊκισμό), που θα διεγείρει τα συντηρητικά αντανακλαστικά μεγάλου μέρους της κοινωνίας.


Διαβάζοντας με επιμέλεια άρθρα και σχόλια στο διαδίκτυο, θα μπορούσα να συστηματοποιήσω τα κεντρικά «ευρήματα» με το παρακάτω απόσπασμα:


«Η άρχουσα πολιτική τάξη ελέγχει την διαμόρφωση της κοινής γνώμης και η ατομική άποψη αγνοείται […] Οι ιδέες και γνώμες των πολιτών δεν μπορούν να μεταδοθούν άμεσα, αλλά υφαρπάζονται και κακοποιούνται από θεσμούς, ΜΜΕ, ομάδες συμφερόντων και κόμματα […] Το ζήτημα είναι, ποιος πρέπει να αποφασίσει τον δρόμο που θα πάρουμε; Κατά την γνώμη μου: ο λαός. Όποιος αμφισβητεί τον ρόλο του λαού ως υπέρτατου κυρίαρχου, αμφισβητεί την ίδια την ουσία της δημοκρατίας. Ο λαός δεν έχει μόνο το δικαίωμα να πηγαίνει στις κάλπες κάθε τέσσερα χρόνια, αλλά δικαιούται επίσης να έχει λόγο σε ζητήματα που είναι αποφασιστικής σημασίας για το μέλλον της χώρας του […] Μεταξύ αυτών των ζητημάτων τα σημαντικότερα είναι αυτά της μετανάστευσης και της πολυπολιτισμικότητας».


Και τώρα που … απολαύσατε το παραπάνω απόσπασμα, οφείλω να σας αποκαλύψω ότι δεν αποτελεί συρραφή άρθρων και σχολίων του διαδικτύου – αν και κάλλιστα θα μπορούσε - αλλά απόσπασμα από το βιβλίο «Die Freiheit, die ich meine» του συγχωρεμένου αυστριακού ακροδεξιού Jörg Haider. Θέλει πολύ προσοχή διότι κι αυτός στη νεοφιλελευθεροποίηση του καθεστώτος στην Αυστρία στηρίχθηκε για να αναστατώσει ολόκληρη την Ευρώπη. Δεν έκανε τίποτε άλλο, παρά με τον λόγο που σας παρουσίασα, να κολακεύσει τον λαό υψώνοντας διαχωριστική γραμμή μεταξύ του σκληρά εργαζόμενου λαού από την μια και των δολοπλόκων πολιτικών που συνεργάζονται με την γραφειοκρατία των συνδικάτων, από την άλλη.


Εδώ, στην Ελλάδα, ασφαλώς, ο Νέος Λαϊκισμός διαχωρίζει απολιτικά τα θύματα του Μνημονίου από τους θύτες των δύο τρίτων της κοινωνίας, που είναι το διεθνές χρηματοπιστωτικό κεφάλαιο, εκπροσωπούμενο από την κυβέρνηση του τέταρτου δρόμου του ΠΑΣΟΚ, μέρος του πολιτικού συστήματος και τους γνωστούς νταβάδες. Αυτός ο διαχωρισμός, αν δεν εκφραστεί πολιτικά στο πλαίσιο μιας ριζοσπαστικής πλουραλιστικής δημοκρατίας, η οποία διακατέχεται από βούληση και πατριωτισμό ώστε να συναινέσει σε ένα κυβερνητικό πρόγραμμα εξόδου από την κρίση μέσω της συγκρότησης μιας άφθαρτης ηγεσίας, είναι δυνατόν να οδηγήσει στην έξαρση ενός κοντρα-λαϊκισμού ως προς αυτόν της κυβέρνησης και των ΜΜΕ, που θα επιφέρει σύντομα μια δεξιά στροφή σε μεγάλο μέρος της κοινωνίας. Αυτός ο νεοσυντηρητισμός θα μπορούσε εύκολα σ’ αυτήν την περίπτωση να χειραγωγηθεί από τις ίδιες δυνάμεις που πατρονάρουν σήμερα τον δικομματισμό και να οδηγήσει σε νέα κομματικά εκτρώματα με φασίζουσα συμπεριφορά. Θέλει προσοχή διότι τίποτα δεν διασφαλίζει ότι η αναπότρεπτη ανατροπή του υφιστάμενου πολιτικού σκηνικού θα ενισχύσει τις προοδευτικές και δημοκρατικές τάσεις στην κοινωνία. Η κυβέρνηση του Γιώργου Παπανδρέου έχει κάνει ήδη τεράστια ζημιά σε αυτές τις «τάσεις». Η ανατολή ενός νέου λαϊκισμού μπορεί να ανατρέψει ριζικά την δημοκρατική εξέλιξη. Η νέα σελίδα της πολιτικής ιστορίας της Ελλάδας είτε θα χαραχτεί σε μια λευκή κόλλα χαρτιού είτε θα ακολουθήσει τον τέταρτο δρόμο των αναθεωρητών των εθνικών κρατών, που οδηγεί στις πιο μαύρες σελίδες της ιστορίας της ανθρωπότητας. Σε έναν νέο ολοκληρωτισμό.


Μεταξύ του γκρεμού στον οποίο οδηγεί ο τέταρτος δρόμος του Γιώργου και του ρέματος που οδηγεί ο Νέος Λαϊκισμός υπάρχουν πάμπολλα δημοκρατικά μονοπάτια τα οποία οφείλουν να συγκλείνουν για να υπηρετήσουν το εθνικό συμφέρον και την ελληνική κοινωνία.