ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ
Το «Newsweek» περιγράφει την «Κουλτούρα της ύφεσης». Πώς δηλαδή η κακή οικονομική κατάσταση παγκοσμίως προκαλεί έξαρση φτηνής και φοβερής διασκέδασης. Το «Time» περιγράφει τις «100 ημέρες» του Ομπάμα στον Λευκό Οίκο. Με φωτογραφίες στα παρασκήνια και όλη την εκπαίδευση του νέου προέδρου. Το «Point», με τίτλο «Ταπί» και φωτογραφία τον ίδιο, εξηγεί «πώς να κερδίσετε εκατομμύρια». «Τι δεν είπε ποτέ» ο επιχειρηματίας και πρώην πολιτικός, Μπερνάρ Ταπί, «οι σχέσεις του με τον Σαρκοζί, τα μυστικά της επιστροφής του» έπειτα από 14 χρόνια δικαστικών αγώνων και «νέες αποκαλύψεις».
Οι επιστήμονες εξερευνούν τους μυστηριώδεις δεσμούς μεταξύ της μνήμης και του ύπνου, γράφει το περιοδικό «News week». Για πολλά χρόνια, οι άνθρωποι πίστευαν ότι το μυαλό, όπως και το σώμα, ξεκουράζεται στη διάρκεια του ύπνου. Ενδεχομένως θεωρούσαν ότι το μυαλό χρειάζεται να σταματάει να λειτουργεί για μερικές ώρες την ημέρα. Λάθος. Στη διάρκεια του ύπνου, το μυαλό μας είναι εξαιρετικά ενεργό και μεγάλο μέρος αυτής της δραστηριότητας βοηθά το μυαλό να μαθαίνει, να θυμάται και να συνδέει καταστάσεις. Το 1994, Ισραηλινοί ερευνητές ανέφεραν ότι η μέση απόδοση ομάδας ανθρώπων σ' ένα τεστ μνήμης βελτιώθηκε, όταν το τεστ επαναλήφθηκε έπειτα από ένα διάλειμμα μερικών ωρών. Στη διάρκεια του διαλείμματος, κάποιοι άνθρωποι κοιμήθηκαν. Αλλοι όχι... Το 2000, ομάδα από το Χάρβαρντ απέδειξε ότι αυτή η βελτίωση επήλθε μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Υπάρχουν πολλών ειδών μνήμες και οι ερευνητές έχουν σχεδιάσει πολλούς τρόπους για να δοκιμάσουν κάθε είδος. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, ο ύπνος μετά την εκμάθηση βελτιώνει την απόδοση. Είναι σαν το μυαλό μας να απορροφά κάποιο χρόνο εξάσκησης την ώρα που κοιμόμαστε. Αυτό δεν σημαίνει ότι την ώρα που είμαστε ξύπνιοι δεν απομνημονεύουμε. Αλλά ο ύπνος διευκολύνει την απομνημόνευση. Πειράματα στέρησης ύπνου έδειξαν ότι το κουρασμένο μυαλό δυσκολεύεται να ανακαλέσει κάθε είδους μνήμη. Είναι πολύ ενδιαφέρον όμως ότι η στέρηση ύπνου θα μας κάνει να ξεχάσουμε πληροφορίες που συνδέονται με θετικά συναισθήματα μάλλον, παρά με αρνητικά. Αυτό μπορεί να εξηγήσει, εν μέρει τουλάχιστον, γιατί η στέρηση ύπνου μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε μερικούς ανθρώπους. Γιατί οι μνήμες που συνδέονται με αρνητικά συναισθήματα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες από τις συνδεδεμένες με θετικά να κολλήσουν σε ένα στερημένο από ύπνο μυαλό.
Επικοινωνία συστημάτων
Ο ύπνος επίσης φαίνεται ότι είναι η ώρα που τα δύο συστήματα μνήμης του εγκεφάλου (ο ιππόκαμπος και ο νεοφλοιός) επικοινωνούν. Οι εμπειρίες που γίνονται μνήμες πρώτα φτάνουν στον ιππόκαμπο, συντρίβοντας ό,τι βρίσκεται από κάτω. Αλλά αν μια μνήμη πρέπει να ανακληθεί, πρέπει να μεταφερθεί από τον ιππόκαμπο σε ένα μέρος όπου θα μείνει ζωντανή, τον νεοφλοιό, που είναι ο εξωτερικός φλοιός του εγκεφάλου και στον οποίο πραγματοποιούνται οι ανώτερες σκέψεις. Σε αντίθεση με τον ιππόκαμπο, ο νεοφλοιός είναι αυθεντία στη σύνθεση του παλιού με το νέο. Ο ύπνος είναι η καλύτερη στιγμή για τον ιππόκαμπο να μεταφέρει τις μνήμες στον νεοφλοιό, και για τον νεοφλοιό να τις συνδέσει με σχετικές μνήμες. Το πώς ο ύπνος μάς βοηθάει να στερεοποιήσουμε τις μνήμες μας είναι σε μεγάλο βαθμό μυστήριο. Οι μνήμες αποθηκεύονται σε συνάψεις ζευγών νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Αν αλλάξουμε τη δύναμη των συνάψεων, αυξάνεται και η δύναμη της μνήμης που αποθηκεύεται. Με τον ύπνο δεν είναι μόνο η μνήμη που βελτιώνεται. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο ύπνος όχι μόνο βοηθάει να αποθηκεύουμε γεγονότα, αλλά και να τα συνδέουμε μεταξύ τους.
Μερικοί ερευνητές του ύπνου πιστεύουν ότι για κάθε δύο ώρες που είμαστε ξύπνιοι, το μυαλό χρειάζεται μια ώρα ύπνου για να ξεκαθαρίσει τι σημαίνουν οι εμπειρίες που προσλαμβάνει. Πιστεύουν επίσης ότι ο ύπνος έχει ζωτικό ρόλο στο νόημα που δίνουμε στη ζωή μας. Διακοπές σε τέτοιες διαδικασίες που χρειάζονται ύπνο μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη κατάθλιψης. Η καλύτερη κατανόηση του πώς ο ύπνος πλέκει τις μνήμες μπορεί να οδηγήσει σε νέες τεχνολογίες που μπορεί να βελτιώσουν τη μάθηση, τη μνήμη και τη δημιουργικότητα και που ενδεχομένως θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ψυχιατρικών ασθενειών. Ενδεχομένως, όμως, ο πιο σημαντικός λόγος για να μελετήσουμε τον ύπνο να είναι ο εξής: είμαστε περίεργο είδος, περνάμε το ένα τρίτο της ζωής μας κοιμώμενοι και αντιλαμβανόμαστε πόσα λίγα καταλαβαίνουμε για το ένα τρίτο της ζωής μας. Κατά συνέπεια, συνεχίζουμε να πειραματιζόμαστε, ελπίζοντας να καταλάβουμε καλύτερα τον ύπνο. Και ίσως μια μέρα το κατορθώσουμε. Αφού όμως πρώτα έχουμε πάρει έναν υπνάκο. *
Οι επιστήμονες εξερευνούν τους μυστηριώδεις δεσμούς μεταξύ της μνήμης και του ύπνου, γράφει το περιοδικό «News week». Για πολλά χρόνια, οι άνθρωποι πίστευαν ότι το μυαλό, όπως και το σώμα, ξεκουράζεται στη διάρκεια του ύπνου. Ενδεχομένως θεωρούσαν ότι το μυαλό χρειάζεται να σταματάει να λειτουργεί για μερικές ώρες την ημέρα. Λάθος. Στη διάρκεια του ύπνου, το μυαλό μας είναι εξαιρετικά ενεργό και μεγάλο μέρος αυτής της δραστηριότητας βοηθά το μυαλό να μαθαίνει, να θυμάται και να συνδέει καταστάσεις. Το 1994, Ισραηλινοί ερευνητές ανέφεραν ότι η μέση απόδοση ομάδας ανθρώπων σ' ένα τεστ μνήμης βελτιώθηκε, όταν το τεστ επαναλήφθηκε έπειτα από ένα διάλειμμα μερικών ωρών. Στη διάρκεια του διαλείμματος, κάποιοι άνθρωποι κοιμήθηκαν. Αλλοι όχι... Το 2000, ομάδα από το Χάρβαρντ απέδειξε ότι αυτή η βελτίωση επήλθε μόνο κατά τη διάρκεια του ύπνου.
Υπάρχουν πολλών ειδών μνήμες και οι ερευνητές έχουν σχεδιάσει πολλούς τρόπους για να δοκιμάσουν κάθε είδος. Σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις, ο ύπνος μετά την εκμάθηση βελτιώνει την απόδοση. Είναι σαν το μυαλό μας να απορροφά κάποιο χρόνο εξάσκησης την ώρα που κοιμόμαστε. Αυτό δεν σημαίνει ότι την ώρα που είμαστε ξύπνιοι δεν απομνημονεύουμε. Αλλά ο ύπνος διευκολύνει την απομνημόνευση. Πειράματα στέρησης ύπνου έδειξαν ότι το κουρασμένο μυαλό δυσκολεύεται να ανακαλέσει κάθε είδους μνήμη. Είναι πολύ ενδιαφέρον όμως ότι η στέρηση ύπνου θα μας κάνει να ξεχάσουμε πληροφορίες που συνδέονται με θετικά συναισθήματα μάλλον, παρά με αρνητικά. Αυτό μπορεί να εξηγήσει, εν μέρει τουλάχιστον, γιατί η στέρηση ύπνου μπορεί να προκαλέσει κατάθλιψη σε μερικούς ανθρώπους. Γιατί οι μνήμες που συνδέονται με αρνητικά συναισθήματα έχουν μεγαλύτερες πιθανότητες από τις συνδεδεμένες με θετικά να κολλήσουν σε ένα στερημένο από ύπνο μυαλό.
Επικοινωνία συστημάτων
Ο ύπνος επίσης φαίνεται ότι είναι η ώρα που τα δύο συστήματα μνήμης του εγκεφάλου (ο ιππόκαμπος και ο νεοφλοιός) επικοινωνούν. Οι εμπειρίες που γίνονται μνήμες πρώτα φτάνουν στον ιππόκαμπο, συντρίβοντας ό,τι βρίσκεται από κάτω. Αλλά αν μια μνήμη πρέπει να ανακληθεί, πρέπει να μεταφερθεί από τον ιππόκαμπο σε ένα μέρος όπου θα μείνει ζωντανή, τον νεοφλοιό, που είναι ο εξωτερικός φλοιός του εγκεφάλου και στον οποίο πραγματοποιούνται οι ανώτερες σκέψεις. Σε αντίθεση με τον ιππόκαμπο, ο νεοφλοιός είναι αυθεντία στη σύνθεση του παλιού με το νέο. Ο ύπνος είναι η καλύτερη στιγμή για τον ιππόκαμπο να μεταφέρει τις μνήμες στον νεοφλοιό, και για τον νεοφλοιό να τις συνδέσει με σχετικές μνήμες. Το πώς ο ύπνος μάς βοηθάει να στερεοποιήσουμε τις μνήμες μας είναι σε μεγάλο βαθμό μυστήριο. Οι μνήμες αποθηκεύονται σε συνάψεις ζευγών νευρικών κυττάρων στον εγκέφαλο. Αν αλλάξουμε τη δύναμη των συνάψεων, αυξάνεται και η δύναμη της μνήμης που αποθηκεύεται. Με τον ύπνο δεν είναι μόνο η μνήμη που βελτιώνεται. Πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ο ύπνος όχι μόνο βοηθάει να αποθηκεύουμε γεγονότα, αλλά και να τα συνδέουμε μεταξύ τους.
Μερικοί ερευνητές του ύπνου πιστεύουν ότι για κάθε δύο ώρες που είμαστε ξύπνιοι, το μυαλό χρειάζεται μια ώρα ύπνου για να ξεκαθαρίσει τι σημαίνουν οι εμπειρίες που προσλαμβάνει. Πιστεύουν επίσης ότι ο ύπνος έχει ζωτικό ρόλο στο νόημα που δίνουμε στη ζωή μας. Διακοπές σε τέτοιες διαδικασίες που χρειάζονται ύπνο μπορεί να συμβάλουν στην ανάπτυξη κατάθλιψης. Η καλύτερη κατανόηση του πώς ο ύπνος πλέκει τις μνήμες μπορεί να οδηγήσει σε νέες τεχνολογίες που μπορεί να βελτιώσουν τη μάθηση, τη μνήμη και τη δημιουργικότητα και που ενδεχομένως θα βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ψυχιατρικών ασθενειών. Ενδεχομένως, όμως, ο πιο σημαντικός λόγος για να μελετήσουμε τον ύπνο να είναι ο εξής: είμαστε περίεργο είδος, περνάμε το ένα τρίτο της ζωής μας κοιμώμενοι και αντιλαμβανόμαστε πόσα λίγα καταλαβαίνουμε για το ένα τρίτο της ζωής μας. Κατά συνέπεια, συνεχίζουμε να πειραματιζόμαστε, ελπίζοντας να καταλάβουμε καλύτερα τον ύπνο. Και ίσως μια μέρα το κατορθώσουμε. Αφού όμως πρώτα έχουμε πάρει έναν υπνάκο. *
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου