ΝΑ ΕΓΚΑΤΑΛΕΙΨΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩ Η ΓΕΡΜΑΝΙΑ

AΠΟ ΤΟ sofokleous.gr

Η Ελλάδα οδεύει προς χρεοκοπία. Το ευρώ διολισθαίνει. Οι αγορές ομολόγων είναι σε ανοικτή εξέγερση. Και τι αποφασίζει να κάνει η γερμανική κυβέρνηση; Πυροβολεί τον ταχυδρόμο.

Την περασμένη εβδομάδα η γερμανική κυβέρνηση συντάραξε τις αγορές με μια μονομερή απαγόρευση των ανοικτών βραχυπρόθεσμων πωλήσεων ευρωπαϊκών κρατικών ομολόγων. Όλοι εξεπλάγησαν. Στη συνέχεια η Γερμανίδα καγκελάριος Αγγέλα Μέρκελ επανήλθε με προτάσεις για την επιβολή ενός νέου φόρου στις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και για την ίδρυση μιας ευρωπαϊκής υπηρεσίας πιστοληπτικής αξιολόγησης για να αντικαταστήσει τους υπάρχοντες αμερικανούς γίγαντες.
Μέρα με την ημέρα η κρίση του ευρώ μοιάζει περισσότερο με γερμανική κρίση. Ο τρόπος με τον οποίο δουλεύει το κοινό νόμισμα τώρα γίνεται σαφής: απαιτεί μεγάλες μεταβιβάσεις πόρων από τις πλουσιότερες στις πιο φτωχές χώρες της Ευρωζώνης. Απαιτεί επίσης τη μετατροπή του ευρώ σε ‘μαλακό’, ‘πολιτικό’ νόμισμα. Αν όλα αυτά δεν αρέσουν στη Γερμανία, μπορεί κάλλιστα να αποφασίσει ότι δεν θέλει πια να παραμένει στην Ευρωζώνη.
Όμως δεν έχει νόημα να πυροβολεί τον διαιτητή και να παραπονιέται ενάντια στους κανόνες του παιχνιδιού. Αν η πιο ισχυρή κυβέρνηση της Ευρώπης δεν μπορεί να δώσει καλύτερη απάντηση στην παρούσα κρίση, δεν πρέπει να προκαλεί έκπληξη το ότι οι επενδυτές αντιμετωπίζουν με τέτοια νευρικότητα το μέλλον του ευρώ.
Οι πολιτικοί ποτέ τους δεν κατάφερναν να ‘διαβάζουν’ επιτυχώς τα των χρηματοπιστωτικών αγορών. Αλλά ακόμη και με βάση τα πολύ χαμηλά τους στάνταρ, η Γερμανίδα καγκελάριος έκανε μεγάλη χοντράδα την περασμένη βδομάδα προσπαθώντας να πλήξει την κερδοσκοπία στην Ευρωζώνη.
‘Απομονωμένη’ απαγόρευση
Έτσι ναι μεν οι βραχυπρόθεσμες πωλήσεις κρατικών ομολόγων της Ευρωζώνης θα απαγορευτούν, αλλά μόνο στη Γερμανία, αφού αυτή είναι η μόνη χώρα που κυβερνά η κυρία Μέρκελ. Και από τη στιγμή που η Φραγκφούρτη δεν αποτελεί πια ένα μείζον χρηματοπιστωτικό κέντρο, η γερμανική απαγόρευση δεν πρόκειται να κάνει καμιά μεγάλη διαφορά. Η ιαπωνική κυβέρνηση μπορεί να θεσπίσει όσους κανονισμούς θέλει για την παραγωγή κρασιού και η βρετανική κυβέρνηση μπορεί να ονειρεύεται νέους κανονισμούς για τις ελιές, αλλά ό,τι κι αν κάνουν δεν θα αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί ο κλάδος. Αντίστοιχα δεν πρόκειται να αλλάξει τις βραχυπρόθεσμες πωλήσεις η γερμανική απαγόρευση.
Και δεν είναι αλήθεια πως είναι οι κερδοσκόποι που έχουν προκαλέσει την παρούσα κρίση. Δεν είναι οι βραχυπρόθεσμες πωλήσεις ομολόγων που οδήγησαν την Ελλάδα στο χείλος της καταστροφής και την ανάγκη για διάσωση από τους εταίρους της. Η αγορά ίσως επιταχύνει την εξέλιξη της κρίσης, υποχρεώνοντας τις κυβερνήσεις να κινηθούν πιο γρήγορα από ό,τι θα ήθελαν. Αλλά δεν έκαναν κάποια διαφορά στην ίδια την κρίση. Το μόνο που άλλαξε στην πραγματικότητα είναι ο χρόνος. Και σίγουρα είναι καλύτερα η Ευρώπη να αντιμετωπίσει αυτά τα ζητήματα τώρα παρά να τα αναβάλει. Μόνο σε χρόνο θα αποδώσει εν τέλει η απαγόρευση των βραχυπρόθεσμων πωλήσεων.
Κατά αναλογία, ούτε η επιβολή φόρου τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές θα αποδώσει κάτι. Υπάρχουν επιχειρήματα υπέρ της επιβολής ενός νέου φόρου. Ίσως ο χρηματοπιστωτικός κλάδος να έχει προσλάβει τεράστιο μέγεθος σε σχέση με την υπόλοιπη οικονομία. Ίσως πράγματι να έχουμε υπερβολικές βραχυπρόθεσμες πωλήσεις. Αλλά δεν είναι αυτό το πρόβλημα σε ό,τι αφορά την Ελλάδα. Οι αγορές απλά υποδεικνύουν ότι η χώρα έχει δανειστεί πάρα πολλά λεφτά και δεν έχει ξεκάθαρο σχέδιο για το πώς θα τα αποπληρώσει.
Σκουπίδια συν 1%
Κανείς δεν διαφωνεί με αυτή την ανάλυση. Οι επενδυτές θα συνεχίσουν να σορτάρουν στα ελληνικά ομόλογα ακόμα και αν πρέπει να πληρώνουν φόρο 1% κάθε φορά που θα το κάνουν. Γιατί; Γιατί πρόκειται για ‘σκουπίδια’. ‘Σκουπίδια’ συν 1% παραμένουν σκουπίδια. Οπότε τα hedge funds θα συνεχίσουν να σορτάρουν στα ελληνικά ομόλογα προσδοκώντας μια χρεοκοπία.
Και σε ό,τι αφορά το θέμα της ευρωπαϊκής εταιρείας πιστοληπτικής αξιολόγησης, είναι ασαφές το τι θα μπορούσε να αποδώσει. Η Moody’s, η Fitch και οι όμοιές τους κάνουν ήδη αυτή τη δουλειά. Ορισμένοι θεωρούν ότι την κάνουν καλά και άλλοι ότι την κάνουν άσχημα. Η ανεξαρτησία τους τέθηκε εν αμφιβόλω τα δύο προηγούμενα χρόνια και πολύ σωστά. Αλλά μέσα στα χρόνια έχουν καταφέρει να οικοδομήσουν μιαν αξιοπιστία.
Ένας νέος ευρωπαϊκός οίκος πιστοληπτικής αξιολόγησης – ας τον αποκαλέσουμε Σπρώξε Όλα τα Προβληματικά Ευρωπαϊκά Κρατικά Ομόλογα Κάτω από το Χαλί Οίκος Πιστοληπτικής Αξιολόγησης – θα έχει τόση αξιοπιστία όσο ένας Ισλανδός χρηματιστής που πλασάρει κρατικά ομόλογα του Ντουμπάι. Με άλλα λόγια μηδέν στο πηλίκο. Ο στόχος του ευρωπαϊκού οίκου αξιολόγησης θα είναι να μαγειρεύει τα νούμερα ώστε να μην φαίνονται τόσο άσχημα. Προς τι η ίδρυση του λοιπόν;


Γερμανική οργή


Η επίθεση της Μέρκελ στις αγορές αποκαλύπτει κάτι το πολύ γερμανικό: οργή. Η Γερμανία ανακάλυψε πολλά για το ευρώ τους προηγούμενους έξι μήνες. Δεν μπορεί να είναι ένα σκληρό νόμισμα όπως ήταν το γερμανικό μάρκο. Ούτε θα εξυπηρετεί πάντοτε τα συμφέροντα της Γερμανίας.
Στην πραγματικότητα οι Γερμανοί θα πρέπει να αποδεχτούν ότι η συμμετοχή στο ευρώ σημαίνει πως οι πλούσιες χώρες θα πρέπει μονίμως να ‘διασώζουν’ τις πιο φτωχές. Και πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα θα πρέπει να κάνει συμβιβασμούς κατά τη νομισματική πολιτική της προκειμένου να επιβιώσουν τα ασθενέστερα μέλη.
Οι απλοί Γερμανοί όμως δεν το θέλουν αυτό. Αυτοί είναι που θα πληρώσουν για τη διάσωση των αδύναμων κρίκων της Ευρωζώνης. Και πάντα ήταν περήφανοι επειδή είχαν ισχυρό νόμισμα.
Σκληρό μεν, αλλά αυτοί είναι οι νέοι κανόνες του παιχνιδιού. Σε όποιον δεν αρέσουν, μπορεί κάλλιστα να μην παίξει. Η Γερμανία έχει μόνο δύο επιλογές: είτε να προσαρμοστεί στον τρόπο με τον οποίο δουλεύει τώρα το ευρώ και να αρχίσει να πληρώνει το λογαριασμό είτε να εγκαταλείψει το κοινό νόμισμα. Σοφά η Βρετανία παρέμεινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης δίχως να υιοθετήσει το ευρώ. Η Γερμανία δεν έχει κανένα λόγο να παραμείνει άλλο στην Ευρωζώνη αν βλέπει αρνητικά τον τρόπο που δουλεύει.
Οι αγορές περίμεναν από την Αγγέλα Μέρκελ να αναλάβει ηγετικές πρωτοβουλίες. Περίμεναν να αντιμετωπίσει τις σκληρές αλήθειες και να πάρει μεγάλες αποφάσεις. Αλλά εκείνη πυροβόλησε τον ταχυδρόμο. Αν αυτό είναι το καλύτερο που μπορούν να κάνουν οι κυβερνήσεις της Ευρωζώνης, δεν θα πρέπει να μας κάνει εντύπωση που οι επενδυτές αναζητούν σανίδες σωτηρίας.